ROCK & ROLL MET FRIEDA VINDEVOGEL – J.M.H. Berckmans (1991)

Next post will be about my reread of the Foundation trilogy by Isaac Asimov.

In the meantime, a post in Dutch, again about cult writer Jean-Marie Berckmans, who died in 2008 – after a lifelong struggle with a bipolar disorder, anxiety and addiction. I met him a few times in 2006, and also read his final book back then. After I found another book of his on a flea market in 2016, I started collecting his oeuvre. I’m slowly working my way through it.

This review is about his 4th book, “Rock & Roll with Frieda Vindevogel”. Frieda Vindevogel was a pseudonym for his psychiatrist.

---

Voor een introductie in J.M.H. Berckmans: onderaan vind je links.

 

De achterflap van Rock & Roll met Frieda Vindevogel verraadt dat dit een compagnon is van Café De Raaf nog steeds gesloten, Berckmans’ vorige boek: beide hebben dezelfde foto en dezelfde lay-out. De biografie van Chris Ceustermans bevestigt ook dat de meeste verhalen in dit werk al geschreven waren toen Café De Raaf in 1990 werd gepubliceerd. Dat boek was dan weer verwant met Vergeet niet wat de zevenslaper zei, zijn tweede debuut. Ik schreef al in mijn recensie van Café De Raaf dat je Berckmans’ werk misschien wel in 3 periodes zou kunnen opdelen, en dat wordt voorlopig door mijn lectuur van Vindevogel bevestigd.

Frieda Vindevogel is een pseudoniem voor Frieda Matthys, een psychiater die Berckmans een tijd heeft behandeld. Prof. Dr. Matthys is gespecialiseerd in verslavingen en nog steeds actief. Meer biografische achtergrond vind je in die twee vorige recensies, hier zal ik inzoomen op wat Vindevogel te bieden heeft.

Advertisement

CAFÉ DE RAAF NOG STEEDS GESLOTEN – J.M.H. Berckmans (1990)

A post in Dutch, again about cult writer Jean-Marie Berckmans, who died in 2008 – after a lifelong struggle with manic-depression, anxiety and addiction. His books are OOP and hard to find. I’m slowly working my way through his oeuvre.

This review is about his 3rd book. The title translates as “The Raven Bar Is Still Closed”. The bar really existed and was situated in the Lange Lozannastraat in Antwerp, Belgium. A commemorative plaque was put on the building’s facade in 2018.

Next post will be in English again – probably on Flow My Tears, The Policeman Said by PKD.

---

Ik heb reeds over Berckmans geschreven, en indien je niet vertrouwd bent met wie hij was kan je best eerst wat ik eerder schreef lezen – links vind je onderaan.

Café De Raaf nog steeds gesloten werd vrij snel na zijn 2e debuut Vergeet niet wat de zevenslaper zei gepubliceerd, en zowel vormelijk als thematisch sluit het naadloos aan bij die bundel. Een aantal van de verhalen in Café De Raaf dateren trouwens al van voor Zevenslaper, en heel de bundel was zo goed als klaar in het voorjaar van 1990. Alles wat ik over Zevenslaper schreef geldt dus eigenlijk ook voor dit werk, en ik vermoed ook dat het veelal zal gelden voor Rock & roll met Frieda Vindevogel uit 1991, waarvan een aantal verhalen ook al langer aan het rijpen waren.

VERGEET NIET WAT DE ZEVENSLAPER ZEI – J.M.H. Berckmans (1989)

A post in Dutch, about Antwerp author Jean-Marie Berckmans, who died in 2008 – after a lifelong struggle with manic-depression, anxiety and addiction. I’m slowly working my way through his oeuvre.

This review is about his 2nd debut – he disappeared for years from the literary stage after his 1977 debut. The title is a Dutch translation of “Remember what the dormouse said”.

Next post will be in English again – on the excellent Perihelion Summer, a 2019 title by Hard SF giant Greg Egan.

---

Voor een introductie in J.M.H. Berckmans: zie de linkjes onderaan.

De zevenslaper is een relmuis: relmuizen slapen 7 maanden per jaar. Het is meer bepaald de relmuis uit het nummer White Rabbit van Jefferson Airplane – waarin Grace Slick er ons op het einde aan herinnert dat die muis “feed your head” zei. Jean-Marie Berckmans was verslingerd aan muziek, maar in zijn 2e debuut uit 1989 is het veelal toch wat minder swingend & free dan in zijn latere werk.

BRIEF AAN EEN MEISJE IN HOBOKEN — GESCHIEDENIS VAN DE REVOLUTIE – J.M.H. Berckmans (1977/1994)

This post is in Dutch, as I’m slowly working my way through the oeuvre of the Flemish cult writer J.M.H. Berckmans. The novel I review is a 1994 reissue of his 1977 debut, albeit with a different title.

---

Brief aan een meisje in Hoboken / Geschiedenis van de Revolutie neemt een wat aparte plaats in in het oeuvre van Jean-Marie Berckmans.

Zijn debuut verscheen ruim elf jaar voor Vergeet niet wat de zevenslaper zei uit 1989, de eerste van wat in totaal 14 verhalenbundels zouden worden. Geschiedenis van de Revolutie is zijn enige werk dat geboekstaafd staat als een “roman”.

Het manuscript was al af in september 1974, iets voor Jean-Maries 21ste verjaardag. Hij begon het boek na zijn eerste kandidatuur Germaanse, en het kan daarom als een jeugdwerk worden beschouwd.

Toch zou het fout zijn deze korte roman van 160 pagina’s af te doen als een minder werk van een nog wat onvolwassen JMH.

SLECHT NIEUWS VOOR DOCTOR PAF DE PIERENNAAIER, PANDEMONIUM IN DE GRAUWZONE – J.M.H. Berckmans (1998)

I’m slowly working my way through the oeuvre of the Flemish cult writer J.M.H. Berckmans, who died of chronic health problems due to heavy drinking in 2008 – a slow suicide. He was bipolar and suffered from paranoid anxiety. His books are hard to find and long OOP, but over the years I’ve managed to collect most of his work. This particular book seemed like the logical one to read right now, given the covid pandemic that’s ravaging the world. The title is a bit idiomatic, but could be translated as ‘Bad news for Dr. Poof the Worm-seamer, Pandemonium in the Grayzone’.

The rest of this post will be in Dutch, but stay tuned for a review of Dune Messiah. I hope to further explore the themes of my long analysis of Dune itself, and see how Herbert’s stance on determinism & love for tragedy evolves throughout the series.

---

Ik heb al wat geschreven over Jean-Marie Berckmans, en ik ga proberen mezelf hier niet te herhalen. Lees dus eventueel eerst mijn eerbetoon aan de man waar ik ooit het podium mee deelde op een literaire avond in een jeugdhuis. Ik heb ook Taxi Naar De Boerhaavestraat uit 1995 gerecenseerd – met ontluisterende foto’s van diezelfde literaire avond, want het geromantiseer van Berckmans’ zogenaamde rock ‘n roll dat je hier en daar al eens tegenkomt is totaal misplaatst. Tot slot, hier nog drie alinea’s over de J.M.H. biografie van Chris Ceustermans die 10 jaar na zijn dood verscheen. Meer linkjes vind je onderaan.

Slecht nieuws voor Doctor Paf de Pierennaaier, Pandemonium in de Grauwzone is kort, zoals de meeste van Berckmans’ boeken – slechts 132 pagina’s. Het is wat radicaler dan Taxi Naar De Boerhaavestraat door zijn rechtlijnige vastberadenheid, ook al zijn de meeste thema’s grotendeels hetzelfde: angst, armoede, drinken als schild en medicijn, de stront van het leven.

De openingsscène is fantastisch – het is winter, en de Creutzfeldt-Jakob epidemie houdt huis in de Grauwzone – de nieuwe naam voor Barakstad: Berckmans’ Antwerpen rondom Café De Raaf in de Lange Lozanastraat. Het uitbreken van de dollekoeienziekte moet voor Jean-Marie een soort bevestiging zijn geweest: plots wordt de gehele wereld gedwongen om mee paranoia te zijn.

Maar al snel krijgt het boek iets monotoon. Een van de kwaliteiten van Taxi… was net de afwisseling: elk deel had een eigen karakter. Niet zo in Slecht nieuws: dat is geen afwisseling van verhalen en korte stukken en brieven zoals in zoveel van Berckmans’ andere boeken, maar een aaneenschakeling van korte teksten in dezelfde setting, met een duidelijke chronologie. Dit is een verhaal met een begin en een einde.

TAXI NAAR DE BOERHAAVESTRAAT – J.M.H. Berckmans (1995)

Ik lees al jaren amper nog Nederlandstalige literatuur, vaak helemaal niks. Vorig jaar alleen Jagers In De Sneeuw, de fantastische debuutbundel van Eric Spinoy, uit 1986. Die had ik op een rommelmarkt in de Markgravelei in Antwerpen gevonden. Hetzelfde kraampje had ook Taxi Naar De Boerhaavestraat van JMH Berckmans. Het werk van Berckmans is moeilijk te vinden – alleen zijn laatste boek Ge Kunt Geen Twintig Zijn Op Suikerheuvel (2006) is nog relatief vlot verkrijgbaar, en 4 Laatste Verhalen – in 2009 postuum uitgegeven. Een vijftal andere titels zijn tegenwoordig wel verkrijgbaar als e-book, zelfs op bol.com: vooruitgang.

De Boerhaavestraat ligt in de Seefhoek, en op nummer 20 is er De Wilg, een sociaal centrum van het Antwerpse OCMW. De Wilg begeleidt onder andere mensen met een psychiatrische problematiek die elders geen opname kunnen betalen. Het is genoegzaam geweten dat Berckmans in 1977, 24, zelfmoord heeft proberen te plegen. Berckmans had na de eerste kandidatuur Germaanse – grote onderscheiding trouwens – een zware depressie gekregen, gevolgd door een manisch avontuur als succesvol schoenenverkoper in Italië, om dan terecht te komen in wat heel zijn leven lang een sukkelstraat zou blijven. Taxi Naar… is een bundel uit 1995 met 9 stukken, zo’n 10 tot 30 bladzijden lang.

Ik heb eens een avond en een nacht met Jean-Marie Henri Berckmans doorgebracht, op 18 november 2006, in jeugdhuis Zigzag in Merksplas, waar we een literaire avond hadden georganiseerd. Ik had er gedichten voorgelezen uit een ongepubliceerde bundel, en Berckmans zou er ook voorlezen. Daar is weinig van gekomen, zoals je hier al kon lezen. Geen twee jaar later was hij dood, gestorven omdat hij weinig at en enkel dronk.